Học giả Pháp yêu tranh dân gian Việt
越南民間畫引起法國學者的喜愛
Trong các tác phẩm để lại, Maurice Durand có quyển “L’imagerie populaire Vietnamienne” (Tranh dân gian Việt Nam), được in đen trắng tại Paris vào năm ông 46 tuổi, được tái bản in mầu năm 2011 (sau khi ông mất 45 năm).
Năm 2017, cuốn “Tranh dân gian Việt Nam” của M.Durand được dịch ra tiếng Việt do Trường Viễn Đông Bác Cổ và NXB Văn hóa - Văn nghệ TP Hồ Chí Minh cùng đứng tên xuất bản, được đón nhận nồng nhiệt, tiếp tục tái bản năm 2020. Tác giả của nó giỏi tiếng Việt, chữ Hán - Nôm, say mê nghiên cứu Việt Nam. Có lẽ vì ông là con nhà nòi. Cha ông là GS Gustave Durand, chuyên gia tiếng Trung Quốc và chữ Hán - Nôm. Năm 1957, qua cuộc khảo sát ở Hà Nội, M.Durand thấy trong dịp Tết có đến 300 nghìn bức tranh dân gian in giấy gió được bán và 2.000 bộ tranh theo chủ đề từ các anh hùng dân tộc Việt Nam, tín ngưỡng, tranh tứ bình…. Những bức tranh này dường như không còn được lưu giữ, một phần do chất liệu tranh bằng giấy khó bảo quản, một phần do đến dịp Tết, người chơi lại bỏ tranh cũ mua tranh mới. Lại do nhiều làng làm tranh bị ngập lụt, hủy hoại cả tranh giấy lẫn ván in… Hiếm có những người nước ngoài nào yêu Việt Nam đến thế!
M. Durand qua đời năm 1966, nhưng di sản văn hóa Việt Nam khá đồ sộ của ông và người cha còn được lưu trữ ở ngoài nước Pháp, trong Trường Yale, Mỹ, được đóng vào 121 hộp đựng các ấn phẩm, bản dịch, bản ảnh, bản thảo, vi phim…
GS TRỊNH SINH